Ogólnokrajowa narada obywatelska

paneliści i panelistki podczas podczas drugiego etapu modelu 

Opis techniki

Pierwszym krokiem opisywanego przez nas modelu jest seria narad obywatelskich. Założeniem tego etapu procesu jest realizacja, przy wsparciu oddolnych organizatorów, nastawionych na dialog spotkań, które są kilkugodzinne, lokalne i prowadzone w możliwie licznych lokalizacjach na terenie całego kraju, na podstawie prostego do odtworzenia scenariusza.

Kto może lokalnie zorganizować naradę?
Samorządy, organizacje pozarządowe, eksperckie, socjalne, społeczne, parafie, biblioteki, OSP,
szkoły, rady seniorów, koła gospodyń wiejskich, lokalni liderzy, aktywiści i aktywistki, a nawet
osoby prywatne, gotowe zaprosić uczestników do siebie. Tak więc potencjalnie – każdy i każda z nas!
Narady powinny być jak najbardziej dostępne – zarówno od strony organizacji, jak i uczestnictwa.

Co dają narady?

Szerokie dotarcie do obywateli i obywatelek
Dzięki oparciu się na lokalnych partnerach prowadzących spotkania, poruszony temat ma szansę zaistnieć szeroko w świadomości bardzo wielu mieszkańców i mieszkanek każdego zakątka kraju, a w ten sposób stać się istotnym wątkiem narodowej debaty. Wnioski z narad lokalnych są zbierane i syntetyzowane na poziomie ogólnopolskim.

Diagnoza lokalnych problemów i potrzeb
Narady mogą pomóc zdiagnozować, w całej różnorodności, problemy i potrzeby na poziomie gmin, czy nawet mniejszych wspólnot. Mogą wskazać podstawowe i proste kierunki rozwiązań, widoczne w skali lokalnej.

Kolejnym krokiem po naradach lokalnych jest ogólnokrajowy panel obywatelski. Sekwencyjne
występowanie po sobie tych dwóch elementów daje szansę na uwzględnienie podczas panelu
problemów i wyzwań zidentyfikowanych przez mieszkańców na pierwszym etapie procesu.
Dlatego ważne jest solidne podsumowanie narad – pomaga ono dopracować scenariusz panelu
obywatelskiego. Proces lokalny i ogólnokrajowy mogą, a nawet powinny się uzupełniać!

Na spotkania panelu obywatelskiego składają się trzy elementy.

W edukacyjnej części panelu obywatele i obywatelki uczą się i poznają fakty oraz słuchają osób specjalizujących się w tematyce panelu, których rolą jest przybliżenie omawianychwyzwań i przedstawienie możliwych rozwiązań. Następnie w deliberacyjnej części panelu dyskutują i wymieniają się argumentami na temat poznanych rozwiązań pod okiem profesjonalnych moderatorów. Na końcu natomiast podejmują decyzję, czyli werdykt dotyczący kierunkowych lub szczegółowych rozwiązań w temacie procesu.

Siłą panelu jest obecność „zwykłych”, różnorodnych obywateli i obywatelek, niczym w starożytnej
Grecji lub na amerykańskiej ławie przysięgłych. W panelu grupa jest wylosowana i reprezentatywna
– tak, by odpowiadała cechom społeczno-demograficznym danej populacji m.in. pod względem
wieku, płci i miejsca zamieszkania. Na tym etapie liczy się jakościowa dyskusja w zróżnicowanym
gronie.

Panel obywatelski daje czas na pogłębioną refleksję. Spotkania trwają od kilku do nawet
kilkunastu dni, rozłożonych w czasie nawet na kilka miesięcy. Dzięki udziałowi polityków i polityczek, którzy wyznaczają ramy realizacji wypracowanych rozwiązań (np. legislacyjne, prawne czy finansowe), jest szansa na wypracowanie decyzji skrojonych na miarę możliwości. Co istotne, werdykt obywateli i obywatelek wypracowany w formie panelu może zyskać większe społeczne poparcie, niż ta sama decyzja podjęta samodzielnie przez polityków.