Ostbelgien Model – model stałego zaangażowania obywateli w tworzenie polityk we wschodniej Belgii

25 lutego 2019 roku parlament Niemieckojęzycznej Wspólnoty Belgii przyjął jednogłośnie stworzenie przy parlamencie stałego systemu partycypacji politycznej mieszkańców. Zgodnie z modelem opracowanym we współpracy z międzynarodowym gronem ekspertów i ekspertek oraz belgijską organizacją G1000, stała rada obywatelska (Citizen Council) każdego roku będzie decydować o tematach wymagających konsultacji. Każdy z nich będzie omawiany w ramach osobnego panelu obywatelskiego (Citizens’ Assembly) w celu wypracowania konkretnych rekomendacji dla władz. Parlament zobowiązuje się do włączenia tych rekomendacji w proces kształtowania polityki. Oba ciała będą składać się z obywateli i obywatelek wybranych w drodze losowania.

W wyniku decyzji parlamentu mieszkańcy i mieszkanki wschodniej Belgii zyskują kompetencje do umieszczania na agendzie politycznej ważnych dla nich kwestii, proponowania wiążących rekomendacji i monitorowania ich realizacji przez parlament i rząd, a politycy – niezależnych partnerów w rozwiązywaniu różnorakich, często złożonych problemów.

Esencja procesu

Kontekst

Przed przyjęciem modelu Niemieckojęzyczna Wspólnota Belgii eksperymentowała już z demokracją deliberacyjną, prowadząc np. dialog obywatelski na temat opieki nad dziećmi. Rezultaty procesu były na tyle zachęcające, że zaczęto poszukiwać sposobów na stworzenie przestrzeni do stałego zaangażowania mieszkańców.

W tworzeniu modelu brało udział 13 ekspertów i ekspertek z Europy i Australii, w tym prof. David Farrell, zaangażowany w powstanie irlandzkich paneli obywatelskich, i dr Marcin Gerwin, ekspert ds. partycypacji obywatelskiej. Model powstał po szeroko zakrojonych konsultacjach z różnymi grupami politycznymi i administracją publiczną.

Od lewej: Marcin Gerwin, Katrin Stangherlin, Brett Hennig, Cato Léonard, David Farrell, Carsten Berg, Claudia Chwalisz, Graham Smith, Min Reuchamps, Yves Dejaeghere, Luca BelgiornoNettis, Benoît Derenne, Christoph Niessen, David Van Reybrouck. Fot. www.newdemocracy.com.au

Opis procesu

Rada obywatelska, składająca się z 24 członków zacznie działać we wrześniu 2019 roku. Jej zadaniem będzie proponować parlamentowi zalecenia – z własnej inicjatywy lub na wniosek oraz na podstawie rekomendacji opracowanych w ramach paneli obywatelskich. Parlament będzie zobowiązany odpowiedzieć na te zalecenia.

Kadencja rady będzie wynosić półtora roku, jej posiedzenia będą zwoływane raz w miesiącu. Skład rady będzie wybierany losowo spośród członków dotychczasowych paneli obywatelskich.

Panele obywatelskie będą zwykle trwać około trzech weekendów (w ciągu trzech następujących po sobie miesięcy) i składać się z maksymalnie 50 członków, wybranych – podobnie jak skład rady – w drodze losowania. O czasie trwania i wielkości panelu każdorazowo decydować będzie rada obywatelska. Udział obywateli w panelu będzie nieobowiązkowy i za wynagrodzeniem.

Skład obu organów będzie dobierany w taki sposób, by był reprezentatywny co najmniej pod względem: płci, wieku, wykształcenia i miejsca zamieszkania.

Prace rady i paneli będą wspierane przez stały sekretariat. Oba ciała będą też dysponować budżetem ustalonym przez parlament (na razie szacowany jest na około 140 000 euro rocznie).

Źródła informacji

• www.newdemocracy.com.au
• www.pdg.be (aktualność na stronie parlamentu)