Planowanie partycypacyjne
| Do czego pasuje? | działania związane ze zmianą/projektowaniem przestrzeni, np.: rewitalizacja, projektowanie przestrzeni lub budynków publicznych, tworzenie planu zagospodarowania |
| Ile trwa? | kilka miesięcy: dłuższy proces składający się z kilku etapów |
| Czego wymaga? | ▪ szczegółowej diagnozy sytuacji wyjściowej ▪ organizacji kilku spotkań wszystkich interesariuszy ▪ przygotowywania kilku projektów zmienianych na bieżąco |
| Czego potrzebuje? | ▪ ekspertów: badaczy społecznych, urbanistów/architektów ▪ moderatora spotkań z uczestnikami |
| Kto może partycypować | przedstawiciele kluczowych interesariuszy; liczba osób ograniczona przez formułę warsztatów (w jednej grupie od 8 do 15 osób) |
Opis techniki
Technika ta znajduje swoje zastosowanie, kiedy przedmiotem podejmowania decyzji jest kształt fizyczny i program jakiejś przestrzeni np.: plan miejscowy, rewitalizacja jakiegoś obszaru, budowa instytucji publicznej (muzeum, jednostka edukacyjna, itp.).
Proces ten składa się z trzech zasadniczych części: analiza środowiskowa, interaktywne projektowanie i wypracowanie ostatecznej koncepcji. Pierwszy etap polega na przeprowadzeniu badań społecznych (analiza danych wtórnych, badania potrzeb i oczekiwań różnych grup, wstępna analiza zasobów miejsca, analiza aktorów procesu i ich interesów) oraz wykonaniu urbanistycznych prac przygotowawczych (wizja lokalna, zebranie dokumentów, itp.).
Drugi etap jest częścią zasadniczą i polega na projektowaniu rozwiązań w ścisłej współpracy z aktorami procesu. Najpierw organizowane są w formie warsztatów spotkania interesariuszy z architektem, podczas których wypracowywane są pierwsze rozwiązania przestrzenne przy wykorzystaniu wiedzy zgromadzonej w pierwszym etapie. Moderatorem takich spotkań jest np. psycholog środowiskowy, który pośredniczy między interesariuszami, a także wprowadza do procesu wiedzę zgromadzoną w badaniach. Następnie na podstawie tych spotkań architekci wraz z zespołem badawczym przygotowują różne warianty koncepcji. Dopiero one są konsultowane ponownie z interesariuszami. Ostatni etap polega na dyskusji nad koncepcjami i podjęciu ostatecznej decyzji zatwierdzonej przez wszystkie strony w tym też przez głównego wykonawcę projektu.
Planowanie partycypacyjne wykorzystano m.in. przy projektowaniu rozwoju miejscowości Aylesham w Wielkiej Brytanii.
W Polsce technika planowania partycypacyjnego została wypracowana i zrealizowana po raz pierwszy w ramach przygotowania projektu zagospodarowania Osiedla Cytadela Południowa podczas 11 Kongresu PlaNet we współpracy z Urzędem Dzielnicy Żoliborz. Szczegółowo technika oraz sposób jej realizacji zostały opisane w książce: „Top Down/Bottom Up 11.Kongres PlaNet Warszawa 2007 Partycypacja Społeczna w kształtowaniu przestrzeni miejskiej w rewitalizacji Pragi Północ i Żoliborza”, dostępnej bezpłatnie w Samorządzie Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej.
W skrótowej wersji wykorzystano także tę technikę przy projektowaniu i konsultacji koncepcji programowo-przestrzennej Parku Kaskada na Żoliborzu.
Opis techniki powstał w ramach projektu „Wzmacnianie mechanizmu partycypacji w m.st. Warszawy” współfinansowanego przez Norwegię w ramach Norweskiego Mechanizmu Finansowego oraz ze środków budżetu Państwa, realizowanego przez Centrum Komunikacji Społecznej Urzędu m.st. Warszawy.
