Strategie rozwoju

Strategia rozwoju gminy Wolfurt (Austria)

Rok realizacji: 2006

Zachodnioaustriacka gmina Wolfurt leży w kraju związkowym Vorarlberg i liczy 8.100 mieszkańców. Wolfurt jest gminą targową (Marktgemeindet), czyli gminą posiadającą prawa targowe (od czasu reformy administracyjnej w Austrii w roku 1849 tytuł ten ma znaczenie jedynie historyczne). W 2005/2006 roku władze gminy opracowywały wizję rozwoju gminy. Powodem do tego działania była aktualizacja lokalnego planu zagospodarowania przestrzennego (do jej przeprowadzenia potrzebne były wypowiedzi na poszczególne tematy), z drugiej strony zaś władze chciały sformułować wytyczne, które stanowiłyby odniesienie -, czy też podstawę – dla wszelkich politycznych działań w przyszłości.

Spis treści

1. Esencja projektu

Inicjatywa	Strategia rozwoju gminy Wolfurt (Austria)
Miejsce/czas	Wolfurt (Austria), 2006
Narzędzia	Rada mieszkańców

2. Kontekst

2. Opis procesu

Prace nad wizją przebiegały w pięciu blokach tematycznych, przyporządkowanych pięciu grupom roboczym – „Społeczeństwo, mieszkańcy, wspólnota, zdrowie”, „Kształtowanie przestrzeni, natura i środowisko”, „Edukacja i kultura”, „Praca i gospodarka” oraz „Samoorganizowanie się i współodpowiedzialność społeczeństwa”.

W ramach dyskusji nad ostatnim z bloków władze zadały sobie pytanie: w jaki sposób można długofalowo poprawić samoorganizację obywateli i zwiększyć ich udział w procesach decyzyjnych w gminie? Jak można zainteresować ich współtworzeniem lokalnej polityki?

W 2006 roku władze gminy zaprosiły przedstawiciela Biura do Spraw Przyszłości (Buero fuer Zukunftfragen) w urzędzie landu Vorarlberg do wygłoszenia referatu na temat samoorganizacji i partycypacji obywatelskiej. W czasie przygotowań do referatu zrodził się pomysł na wypróbowanie jednej z metod partycypacji społecznej w praktyce. Gmina Wolfurt zleciła przedstawicielowi landu zorganizowanie pierwszej w krajach niemieckojęzycznych rady mieszkańców. Celem projektu było wzmocnienie identyfikacji obywateli z gminą i zwiększenie ich gotowości do uczestniczenia w decyzjach politycznych, a także zebranie sugestii na temat nowej wizji przewodniej gminy, nad którą pracowała rada gminy oraz ocena, na ile wyniki prac grupy roboczej pokrywać się będą z wynikami obrad rad mieszkańców.

NARZĘDZIE: Rada mieszkańców

Rada mieszkańców zwołana została jako dwudniowe obrady 12 wybranych mieszkańców. Przy wyborze mieszkańców chodziło o stworzenie jak najbardziej reprezentatywnej grupy („zwykłych ludzi, którzy nie angażują się politycznie”), zabierającej głos naprawdę we własnym interesie, a nie w imieniu grup lobbingowych. Przy wyborze kandydatów władze zastosowały więc takie kryteria, jak wiek, płeć, miejsce zamieszkania i charakter własności (mieszkanie/dom własnościowe lub wynajmowane). Tak wyselekcjonowani mieszkańcy zostali zaproszeni przez burmistrza do dwudniowych obrad na te zw. z przyszłością gminy tematy, które najbardziej ich interesują. Celem obrad było wypracowanie wspólnego stanowiska na wybrany przez grupę temat. Grupa obradowała przez dwa dni pod okiem ekspertów w specjalnie moderowanych warunkach (dynamic facilitation). Rolą moderatorów była pomoc grupie przy wyborze kluczowych tematów i przedyskutowaniu ich.

Tematy, które pojawiły się w trakcie obrad, to m.in. przestępczość młodocianych i wandalizm, uciążliwości zw. z transportem samochodowym i bezrobocie młodzieży. Po burzliwych dyskusjach rada doszła jednak do zaskakującego wszystkich wniosku, że gmina ‘ma się dobrze’ – jest silna pod względem ekonomicznym, mieszkańcy mają poczucie, ze mieszkają w dynamicznej gminie, nie mieli też zastrzeżeń co do pracy administracji. Dlatego ostatecznie rada zdecydowała się skoncentrować na temacie „Zachowanie dobrej jakości i wysokiego standardu życia w gminie”. Po dwóch dniach obrad uczestnicy opracowali wspólne stanowisko i przedstawili je grupie roboczej poświęconej „Samoorganizowaniu się i współodpowiedzialności społeczeństwa” w wizji przewodniej gminy.

We wspólnym stanowisku członkowie rady zdecydowali, że aby utrzymać wysoki standard życia w gminie należy:

zachować wiejski charakter gminy z jakościową przestrzenią do życia; mieszkańcy nie chcą przekształcenia gminy w miasto; trzeba wzmacniać lokalne grupy interesu, kultywować zwyczaje, wspierać lokalne stowarzyszenia,
należy pielęgnować wewnętrzne wartości, jak odpowiedzialność, pewność siebie, odwagę cywilną, skromność i własną inicjatywę,
aby zrealizować te cele mieszkańcy muszą przejąć odpowiedzialność, inwestować czas, mieć odwagę, dawać dobry przykład, pielęgnować wartości wewnętrzne,
rada mieszkańców apeluje, aby akceptować opinie innych ludzi, w tym mniejszości, szanować autorytety i inwestować w edukację.

Po publicznym przedstawieniu wspólnego stanowiska grupie roboczej rada została rozwiązana. Prezentacja zorganizowana została w budynku gminy, na prezentację zostali zaproszeni wszyscy mieszkańcy. W prezentacji udział wzięło 150 osób.

Harmonogram:

Połowa sierpnia 2006 – wybór kandydatów na członków rady przez władze gminy
Koniec sierpnia – osobiste zaproszenie przez burmistrza Erwina Mohra (list i telefon)
Początek września – szczegółowe informacje dla uczestników o przebiegu, zakresie działań i organizacji rady
22-23.09 – obrady rady
25.09 – publiczna prezentacja wyników obrad
Październik – 2 posiedzenia grup roboczych dostępne dla wszystkich mieszkańców, w czasie których dyskutowano o wynikach obrad rady

3. Finanse

Koszty organizacji rady mieszkańców zostały podzielone pomiędzy landem Vorarlberg a gminą Wolfurt. Moderacji podczas rady podjął się przedstawiciel landu.

4. Rezultaty

Wyniki obrad grup roboczych, uzyskane w toku dyskusji nad wspólnym stanowiskiem rady, zostały włączone do dokumentu „Wizja przewodnia gminy” (uchwałą rady gminy uznanego za dokument wiążący) a odwołanie do wartości, które przytoczyli mieszkańcy, znalazło się zarówno we wstępie do wizji przewodniej, jak i w podrozdziale dot. zaangażowania obywatelskiego.
Dzięki radzie mieszkańców wyniki prac nad wizją przewodnią gminy zostały poddane niezależnej, obywatelskiej kontroli.
Dzięki wolnemu wyborowi tematów obrad rady władzom gminy szybko i w nieskomplikowany sposób przekazano wiedzę, co jest ważne dla ‘zwykłych obywateli’, a z kolei zwykli mieszkańcy zainteresowali się wynikami obrad rady, ponieważ sprawiały one wrażenie ‘autentycznych’.
Dzięki obradom wzmocniła się identyfikacja mieszkańców z gminą.
Dodatkowo projekt rady mieszkańców gminy Wolfurt został wyróżniony przez prestiżowy instytut OEGUT nagrodą ochrony środowiska w zakresie partycypacji społecznej.

Źródło: www.partizipation.at; www.vorarlberg.at