Lokalny plan zrównoważonego rozwoju – Romans sur Isere (Francja)
Rok realizacji: 1996 - 2000Z inicjatywy ONZ w 1992 roku na konferencji „Środowisko i rozwój” w Rio de Janeiro została przyjęta „Agenda 21” – dokument programowy ONZ, określający sposób opracowania i wdrażania programów zrównoważonego rozwoju w życie lokalne. Romans sur Isere, miasto leżące na południowym wschodzie Francji (region Rhône-Alpes), zamieszkałe przez ponad 30 tys. osób, było pierwszym miastem w regionie, które ustaliło lokalną „Agendę 21” (L’Agenda 21), angażując w ten proces obywateli.
Spis treści
1. Esencja projektu
Inicjatywa | Lokalny plan zrównoważonego rozwoju |
Miejsce/czas | Romans sur Isere (Francja), 1996–2000 |
Narzędzia | Warsztaty konsultacyjne |
2. Kontekst
Z inicjatywy ONZ w 1992 roku na konferencji „Środowisko i rozwój” w Rio de Janeiro została przyjęta „Agenda 21” – dokument programowy ONZ, określający sposób opracowania i wdrażania programów zrównoważonego rozwoju w życie lokalne. Romans sur Isere, miasto leżące na południowym wschodzie Francji (region Rhône-Alpes), zamieszkałe przez ponad 30 tys. osób, było pierwszym miastem w regionie, które ustaliło lokalną „Agendę 21” (L’Agenda 21), angażując w ten proces obywateli.
3. Opis procesu
Prace nad lokalną „Agendą 21” rozpoczęły się pod koniec 1996 roku otwartym spotkaniem z mieszkańcami, podczas którego wyjaśniono ideę „Agendy 21” oraz dyskutowano na temat zrównoważonego rozwoju w kontekście zarówno globalnym, jak i lokalnym. Następnie powołano grupę ekspertów, która zredagowała wstępną wersję lokalnej „Agendy 21”. W marcu 1998 roku Rada Miasta utworzyła specjalną komisję, która miała zająć się pracą nad dalszym redagowaniem lokalnej „Agendy 21” – nazwano ją Forum 21.
Forum miało być miejscem konsultacji dla partnerów instytucjonalnych, organizacji pozarządowych oraz obywateli miasta Romans sur Isere. Rozesłano kwestionariusze do urzędników oraz losowo wytypowanych mieszkańców miasta, aby zebrać od nich informacje na temat kwestii, jakie powinny być rozpatrzone przez Forum. Rozesłano także listy zachęcające do uczestniczenia w projekcie oraz organizowano spotkania poświęcone Forum 21 i „Agendzie 21”. Umieszczono również informacje w prasie przeznaczonej dla organizacji pozarządowych i przedsiębiorców lokalnych, aby dotrzeć do uczestników z różnych grup. Osoby, które zgłosiły się do udziału w projekcie, zapytano o zagadnienia, które ich zdaniem powinny zostać przedyskutowane podczas spotkań Forum 21. Podczas pierwszego spotkania burmistrz miasta przedstawił stanowisko urzędu, podkreślając, że w redagowaniu „Agendy 21” powinni brać udział wszyscy uczestnicy Forum 21. Zaznaczył również, że plany działania muszą mieścić się w możliwościach finansowych gminy. Od czerwca do listopada 1998 roku spotkania Forum odbywały się raz w miesiącu.
Pracowano nad uwrażliwieniem społeczeństwa na temat zrównoważonego rozwoju oraz nad organizacją warsztatów tematycznych, które odbywały się w każdy wtorek wieczorem w okresie między 15 grudnia 1998 roku a 15 czerwca 1999 roku. Każdemu z warsztatów tematycznych poświęcano 2–3 spotkania. W sumie zorganizowano osiem spotkań na następujące tematy:
- Woda: ochrona zasobów, redukcja zanieczyszczeń, poprawa środowiska naturalnego;
- Lokalne działania w walce z zanieczyszczeniem powietrza;
- Zrównoważone i harmonijne korzystanie z terenu;
- Ochrona zdrowia i ograniczenie zanieczyszczeń;
- Obywatelstwo i zarządzanie, dostęp do informacji, partycypacja społeczna;
- Działalność społeczna, wymiana i solidarność;
- W kierunku zielonego podatku?;
- Środowisko jako źródło zatrudnienia napędzające gospodarkę.
Podczas warsztatów dyskutowano na wybrany temat, wybierano najważniejsze cele i związane z nimi działania, a także partnerów, którzy mieliby uczestniczyć w ich realizacji.
W warsztatach uczestniczyli mieszkańcy miasta, urzędnicy miejscy oraz eksperci, w sumie od 13 do 35 osób. Każde ostatnie spotkanie na dany temat kończyło się posiedzeniem Forum, podczas którego jeden z uczestników prezentował raport podsumowujący.
W lutym 1999 roku wśród mieszkańców miasta zorganizowano ankietę publiczną, pytając ich o opinie i pomysły na temat planów lokalnych. Na 10 tys. rozesłanych ankiet otrzymano 2300 odpowiedzi.
FAZA | CZAS | DZIAŁANIA |
Początki | przełom 1996 i 1997 | Uwrażliwianie obywateli na temat zrównoważonego rozwoju |
marzec 1998 | Rada Miasta powołuje Forum 21 | |
kwiecień 1998 | Akcja informacyjna wśród urzędników | |
czerwiec 1998 | Ukonstytuowanie się pełnego składu Forum 21 | |
Konsultacje | czerwiec 1998 | Pierwsze posiedzenie Forum 21 |
lipiec 1998 | Pierwsze spotkanie międzynarodowe | |
lato 1998 | Redagowanie dokumentu na temat obecnej sytuacji ekologicznej miasta |
|
grudzień 1998 – lipiec 1999 | Warsztaty tematyczne | |
luty 1999 | Ankieta publiczna wśród mieszkańców | |
wrzesień 1999 | Drugie spotkanie międzynarodowe | |
Redagowanie |
jesień 1999 | Raport podsumowujący warsztaty tematyczne |
rok 2000 | Prace nad tekstem lokalnego dokumentu „Agenda 21” | |
grudzień 2000 | Prezentacja „Agendy 21” przed Radą Miasta |
4. Rezultaty
Na jesieni 1999 roku napisano raport podsumowujący spotkania tematyczne. Następnie rozpoczęły się prace nad tekstem lokalnej „Agendy 21”, która w grudniu 2000 roku została przedstawiona Radzie Miasta. Wszystkie uwagi zawarte w dokumencie przygotowanym przez Forum 21 zostały wzięte pod uwagę przez Radę Miasta podczas ustalania właściwej lokalnej „Agendy 21”. W wielu innych miastach Francji lokalne wersje „Agendy 21” również ustalane są wspólnie z obywatelami przy wykorzystaniu różnych metod i narzędzi partycypacyjnych. Informacje o nich można znaleźć tutaj >>>
NARZĘDZIE: Warsztaty konsultacyjne
Podczas ustalania lokalnego planu zrównoważonego rozwoju w Romans sur Isere korzystano z wielu narzędzi partycypacyjnych. Przede wszystkim zapewniono platformę współpracy i kontakt między urzędnikami a obywatelami w postaci Forum 21. Zorganizowano także warsztaty konsultacyjne – są to moderowane spotkania poświęcone różnym tematom, w których uczestniczy od 10 do 35 osób (zarówno obywateli, jak i przedstawicieli np. organizacji pozarządowych), podczas których dyskutuje się na wybrany temat, wybiera najważniejsze zagadnienia czy cele oraz działania z nimi związane, a także partnerów, którzy mieliby uczestniczyć w ich realizacji. Poziom szczegółowości proponowanych rozwiązań może być bardzo różny, podobnie jak temat warsztatów. Najczęściej wykorzystuje się to narzędzie do omawiania spraw lokalnych, które mogą bezpośrednio interesować i angażować uczestników, jednak warsztaty są często i na różne sposoby stosowane w wielu procesach i działaniach partycypacyjnych.
Tekst: Zofia Boni
Opracowano na podstawie stron internetowych: Democrate Participative, Dialogues, propositions, histoires pour une citoyenneté mondiale i strony dotyczącej francuskiej wersji „Agendy 21”.