Deliberateria: przestrzeń do dialogu. Studium przypadku
Deliberateria to autorski pomysł Polskiego Instytutu Praw Człowieka i Biznesu na nową formę dialogu. Celem takiej rozmowy jest wymiana poglądów, wiedzy, doświadczenia i uczuć w atmosferze otwartości i zaufania, na tematy ważne dla rozmawiających. Dialog może dotyczyć zarówno zagadnień lokalnych jak i globalnych, a osoby uczestniczące są wspierane przez osobę facylitującą oraz taką, która posiada ekspercką wiedzę na poruszany temat. Zachęcamy do zapoznania się z publikacją, która pokazuje proces powstania koncepcji, jej wdrożenie i wnioski z konsultacji pilotażowych w trzech miastach: Poznaniu, Przemyślu i Częstochowie.
Słowo deliberacja powstało przez połączenie słów „deliberacja” oraz „kafeteria”, a jego autorką jest Małgorzata Szlendak. Z jednej strony rozmowa ma zachęcać do rozważania i konfrontowania ze sobą lub z innymi własnych poglądów czy uczuć, a z drugiej umożliwiać wybór między różnymi opcjami (jak w narzędziu kafeterii wykorzystywanym w badaniach społecznych), np. w czasie konsultacji.
W tekście krok po kroku wyjaśnione jest czym jest deliberateria, jak się przygotować do jej przeprowadzenia, jaka jest rola zespołu, komitetu sterującego, ekspertów i ekspertek czy też osób facylitujących. Część publikacji poświęcona jest współpracy z samorządami, bo to z myślą o nich i wraz z nimi został przygotowany i przetestowany ten model rozmowy. Znajdują się tam również informacje na temat dostępności, a więc aspektu włączającego mieszkańców i mieszkanki w trakcie projektowania życia społecznego. W aneksach, z kolei, autorzy i autorki dzielą się przykładami materiałów merytorycznych, formularzy, zasad rozmowy czy scenariusza.
„Deliberateria jest tylko i aż rozmową. Rozmową, której ciągle brakuje w życiu publicznym i której – trudno to czasem przyznać – nie umiemy prowadzić. Na czym więc polega innowacyjność deliberaterii? (…) jest koncepcją, która czerpie z wielu innych form komunikacji społecznej, ale nie jest do końca żadną z nich. Swoim eklektycznym charakterem wypełnia lukę gdzieś pomiędzy poważnymi konsultacjami (lub debatą) a nieformalną rozmową mieszkańców o problemach ich lokalnej społeczności. Najbliżej jest jej do dialogu, ale takiego, który ma swoje zasady. Do dialogu, który z jednej strony jest blisko ludzi, ich przekonań, wiedzy, emocji, a z drugiej stanowi merytoryczne wyzwanie, by się z tymi poglądami, wiedzą i emocjami zmierzyć.”
(Wprowadzenie, s. 6)
Publikacja jest częścią projektu Prawa człowieka i biznes – dialog społeczny post-COVID19, realizowanego w ramach dotacji programu Aktywni Obywatele – Fundusz Krajowy finansowanego przez Islandię, Liechtenstein i Norwegię w ramach Funduszy EOG.
