Convention Citoyenne – konwent (panel) obywatelski na temat klimatu we Francji
Rok realizacji: 2019 - 2020Konwent (panel) obywatelski odbywający się we Francji służy wypracowaniu propozycji działań, które zmniejszą emisję gazów cieplarnianych w tym kraju. Chodzi o redukcję o co najmniej 40% do 2030 r. (w porównaniu z 1990 r.), a działania zaproponowane przez panelistów mają być w duchu sprawiedliwości społecznej.
Prezydent Macron na jednym ze spotkań panelu zapewnił, że wypracowane propozycje zostaną przedłożone „bez filtra” pod głosowanie w referendum lub parlamencie. Panel jest wynikiem Wielkiej Debaty Narodowej, która odbyła się z kolei jako odpowiedź rządu na tzw. protest żółtych kamizelek.
Konwent dotyczy kwestii związanych z oszczędnością energii, termomodernizacją mieszkań, rolnictwem, mobilnością i opodatkowaniem ekologicznym. Paneliści będą jednak mogli zająć się też wszelkimi innymi tematami związanymi z klimatem, które uznają za stosowne.
Uczestnicy i uczestniczki panelu obywatelskiego na temat klimatu. Źródło: www.facebook.com
Esencja procesu
| Organizatorzy | Rada Gospodarcza, Społeczna i Środowiskowa (Conseil Économique, Social et Environmental) – trzecia izba konstytucyjna, instytucja niezależna od rządu |
| Realizatorzy | Komitet Zarządzający – niezależne od rządu ciało powołane, by zrealizować i wspierać panel, złożone m.in. z ekspertów ds. klimatu, ekonomii i spraw społecznych oraz partycypacji obywatelskiej |
| Miejsce | Paryż (Francja) |
| Cel | wyznaczenie działań mających na celu zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych o co najmniej 40% do 2030 r. (w porównaniu z 1990 r.) w duchu sprawiedliwości społecznej |
| Narzędzie | konwent (panel) obywatelski (Convention Citoyenne) |
| Czas trwania | październik 2019 – kwiecień 2020 |
Opis procesu
Wybór panelistów
W skład panelu wchodzi 150 obywateli i obywatelek Francji. Zostali wybrani w drodze losowania, którego dokonał Harris Interactive Institute, a nad którego prawidłowością czuwał m.in. Komitet Zarządzający oraz tzw. Gwaranci, czyli trzy osoby wyznaczone przez Przewodniczącego Rady Gospodarczej, Społecznej i Środowiskowej, Przewodniczącego Zgromadzenia Narodowego oraz Prezydenta Senatu do nadzoru nad procesem.
Podstawą losowania były numery telefonów – automatycznie wygenerowano 85% numerów telefonów komórkowych i 15% stacjonarnych. Od sierpnia do września skontaktowano się z około 255 tysiącami osób. Celem było uzyskanie grupy odwzorowującej populację francuską.
- płeć: 51% kobiet i 49% mężczyzn
- wiek: 6 grup wiekowych (od 16 roku życia) proporcjonalnych do piramidy wiekowej we Francji
- poziom wykształcenia: 6 poziomów, w tym studenci
- kategorie społeczno-zawodowe: 7 grup, w tym rolnicy, pracownicy i osoby na stanowiskach kierowniczych, osoby bezrobotne
- miejsce zamieszkania: główne ośrodki miejskie, obrzeża, społeczności wiejskie oraz tzw. obszary priorytetowe polityki miasta
- obszar geograficzny: Francja metropolitalna oraz terytoria zamorskie (np. Martynika czy Gujana Francuska)
Skład panelu w podziale na obszary geograficzne. Źródło: www.conventioncitoyennepourleclimat.fr
Spotkania panelu
Uczestnicy panelu mają w planach siedem spotkań, w mniej więcej miesięcznych odstępach (z dłuższą przerwą w okresie świątecznym). Spotkania trwają 2 lub 3 dni, odbywają się w siedzibie Rady Gospodarczej, Społecznej i Środowiskowej.
Pierwszych sześć spotkań służy zapoznaniu się panelistów i wypracowaniu propozycji działań, które pozwolą Francji lepiej przeciwstawiać się kryzysowi klimatycznemu. W tej pracy pomagają im badacze, prawnicy, przedstawiciele organizacji międzynarodowych i społeczeństwa obywatelskiego, którzy dzielą się swoją wiedzą i poglądami w różnych dziedzinach tematycznych związanych z klimatem.
Większość pracy podczas panelu odbywa się w podgrupach. Każda podgrupa regularnie dzieli się swoją pracą z pozostałymi panelistami.
Panel obywatelski na temat klimatu. Źródło: www.conventioncitoyennepourleclimat.fr
Części plenarne spotkań i wystąpienia ekspertów są transmitowane na żywo, a zapisy transmisji umieszczane na stronie internetowej panelu. Z każdego spotkania publikowane są również raporty. Z wszystkimi materiałami (w j. francuskim) można zapoznać się na tej stronie.
Francuzi, którzy nie zostali wylosowani do udziału w panelu, podobnie jak organizacje społeczne zainteresowane tematyką panelu, mogą wziąć udział w konsultacjach i podzielić się swoimi rekomendacjami na specjalnej stronie internetowej: contribuez.conventioncitoyennepourleclimat.fr.
Efekty panelu
Członkowie panelu przedstawią wypracowane przez siebie propozycje na ostatnim spotkaniu – w kwietniu 2020 roku. Rząd oficjalnie na nie odpowie, publikując tymczasowy harmonogram ich realizacji. Paneliści będą mieli możliwość udzielić publicznej reakcji na odpowiedź rządu.
Harmonogram spotkań panelu obywatelskiego we Francji. Źródło: www.conventioncitoyennepourleclimat.fr
Koszty
Całość kosztów związanych z organizacją panelu
Budżet panelu to 4 mln euro. Kwota ta obejmuje: losowanie panelistów, całą logistykę (transport, zakwaterowanie i wyżywienie dla panelistów), wynagrodzenia dla panelistów i ekspertów, facylitację i promocję spotkań, a także koszt emisji dwutlenku węgla wynikający z podróży lotniczych (dostępnych wyłącznie dla panelistów mieszkających na obszarach zamorskich lub nie mogących inaczej dotrzeć do Paryża).
Wynagrodzenie panelistów
Paneliści za udział w spotkaniach otrzymują 86,04 euro dziennie, czyli 1462 euro za cały proces. Osoby, które muszą wziąć dzień wolny w pracy, żeby móc uczestniczyć w panelu, otrzymują dodatkowo rekompensatę za utratę dochodów w wysokości 10,03 euro za godzinę.
Aby umożliwić osobom wychowującym dzieci udział w pracach panelu organizatorzy pokrywają również koszty opieki.
Źródła
- oficjalna strona konwentu (panelu) obywatelskiego: www.conventioncitoyennepourleclimat.fr
- broszura podsumowująca trzy pierwsze spotkania panelu (w j. francuskim; dostęp 13.01.2020)
- Citizens’ assembly ready to help Macron set French climate policies: www.theguardian.com (w j. angielskim; dostęp 13.01.2020)
