Realny wpływ młodzieży na zmiany w lokalnej społeczności (Eksplozja Młodzieżowych Inicjatyw)

Rok realizacji: 2021 - 2022

Kontekst

Projekt odpowiadał na problem niewystarczającego poziomu dostępnych możliwości kształcenia wśród młodzieży postaw partycypacji, współpracy i współdziałania w swoich lokalnych społecznościach. Taki problem skutkuje niskim poziomem zaangażowania społecznego i współdecydowania młodych ludzi o sprawach publicznych. Na obszarze gdzie projekt został zrealizowany tylko w jednej gminie funkcjonowała Młodzieżowa Rada Gminy (gm. Święciechowa). Z przeprowadzonej diagnozy wynikało, że młodzież angażując się w wolontariat bardzo często kończy na zaangażowaniu się w szkole, nie zwracając uwagi na możliwość zaangażowania się  w lokalnej społeczności. W gminach powiatu leszczyńskiego zaobserwowane zostało zjawisko coraz częstszego braku poczucia więzi młodych z miejscem zamieszkania i brakiem ich zaangażowania np. w życie wsi/gminy. Młodzi ludzie zaznaczali, że chcą się angażować w wolontariat, nowe pomysły oraz chcą kreować swój własny świat i mieć przede wszystkim wpływ na otaczające ich środowisko i społeczeństwo, chcą rozwiązywać lokalne problemy, jednak brakuje im narzędzi, które stworzyła im realizacja tego projektu.

Opis procesu

Działania rozpoczęto od przeprowadzenia diagnoz społecznych w poszczególnych gminach powiatu leszczyńskiego. Proces opierał się na zaangażowaniu animatorek w terenie, które spotykały się w lokalnych społecznościach z młodzieżowymi liderkami i liderami, młodzieżą uczęszczającą do szkół, osobami zaangażowanymi w życie młodzieżowych rad i innych organizacji młodzieżowych. Zastosowano aktywną formę badania potrzeb poprzez m.in. spacery badawcze i warsztaty. Podczas spotkań młodzież wskazywała na konkretne wyzwania, z którymi zmagają się w poszczególnych gminach. Dla jednych był to brak miejsca spotkań dla młodzieży, dla innych brak zwracania uwagi na kwestie związane z ochroną środowiska, a w innym przypadku niski poziom zaangażowania młodych w akcje wolontariackie. Dzięki prowadzonym działaniom zostały wypracowane diagnozy społeczne w formie map problemów – na ich podstawie zrealizowane zostały późniejsze społeczne inicjatywy.

Prace diagnostyczne z liderkami oraz wspierającymi je wolontariuszami polegały na utworzeniu mapy zasobów oraz przeanalizowaniu faz życia społecznego (faza krytyki, faza marzeń, faza realizacji). Odbyły się wśród każdej z grup także spacery badawcze podczas których przeanalizowano jakie są ważne miejsca w przestrzeni danej miejscowości ze społecznego punktu widzenia. Podczas warsztatów przyszłościowych szczególną uwagę zwracano na wyzwania, jakie stoją przed lokalną społecznością. W każdej z grup zdiagnozowano inne wyzwania. Po takim szerokim procesie młodzież decydowała w którym kierunku mają przebiegać społeczne inicjatywy.

Kolejnym elementem procesu było czynne zaangażowanie młodych uczestniczek w realizację inicjatyw, które zostały zaplanowane w odpowiedzi na zdefiniowane potrzeby. Każda z 10 inicjatyw została wsparta finansowo kwotą 2000 zł oraz merytorycznie poprzez pomoc animatorki. Młodzieżowe liderki miały za zadanie włączyć w swoje działania co najmniej jednego partnera (np. organizacje społeczne, szkoły, instytucje kultury, lokalne władze gminy) oraz 6 wolontariuszy/ek. To nie dorośli, a właśnie młodzież zajęła się wszystkimi działaniami związanymi z przygotowaniem rozwiązań. Przesunięcie środka ciężkości odpowiedzialności na osoby młode (mimo ryzyka z tym związanego), przyniosło niesamowite efekty, co szczególnie wybrzmiało podczas ewaluacji procesu.

W wyniku realizacji projektu zawiązało się także nieformalne partnerstwo na rzecz młodzieży powiatu leszczyńskiego, w którego skład weszli przedstawiciele placówek edukacyjnych, młodzieżowych rad oraz organizacji młodzieżowych. Zapewnia to punkt wyjściowy do kontynuacji podjętych działań i wzmacnia głos młodzieżowego środowiska w powiecie leszczyńskim.

Efekty procesu

Eksplozja Młodzieżowych Inicjatyw sprawiła, że młodzież chwyciła bakcyla społecznego i poczuła, że współdziałanie z innymi ma sens dzięki praktycznym i konkretnym działaniom. Dzięki realizacji tego procesu wyłoniło się 10 nowych młodzieżowych liderek, które otrzymały narzędzia do podejmowanych przez siebie przedsięwzięć. To właśnie dzięki podejmowaniu konkretnych działań mamy możliwość na kształtowania aktywnych obywateli i obywatelek. W działania zaangażowało się 60 wolontariuszy/ek i 10 partnerów społecznych. O każdej z inicjatyw został także nagrany film reportażowy, który dostępny jest w mediach społecznościowych. Zrealizowane zostały m.in. następujące inicjatywy: 

– „Warsztaty chóralne” (Włoszakowice) – wspólnie z lokalnym Chórem Żeńskim Cantilena zorganizowane zostały warsztaty śpiewu, które zrzeszyły społeczność gminy oraz pomogły młodzieży w nabraniu pewności siebie i otwarciu się po okresie pandemii. Odbyły się dwudniowe warsztaty muzyczne, podczas których i młodzież i dorośli ćwiczyli emisję głosu. Po zakończonych warsztatach odbył się koncert dla lokalnej społeczności oraz wspólna integracja uczestników.

– „Tydzień zdrowia” (Lasocice) – wspólnie ze społecznością Szkoły Podstawowej w Lasocicach zorganizowane zostały aktywności związane ze zdrowym trybem życia: turnieje sportowe, pokaz pierwszej pomocy, zumba, konkurs wiedzy o sporcie i zdrowiu, wielkie zdrowe śniadanie oraz spotkanie z dietetykiem dla młodzieży.

– „Integracje przy ławeczkach” (Osieczna) – celem inicjatywy było uświadomienie społeczności szkolnej czym jest ekologia, jaki wpływ mamy na przyszłość naszego świata, w jaki sposób poprawnie segregować śmieci i jakie dobre nawyki z zakresu ochrony środowiska powinny nam towarzyszyć. Młodzież spotykała się aby właśnie na te tematy poszukać odpowiedzi. Ponadto młodzi społecznicy zakupili i pomalowali ławki na tematy związane z ekologią, dzięki czemu uczniowie szkoły mogą więcej czasu spędzać na świeżym powietrzu i rozmawiać na ważne dla przyszłości naszej planety tematy.

– „Gra Terenowa” (Przybyszewo) – inicjatywa jako główny cel miała zintegrowanie organizacji działających na terenie wsi: Lasocice, Przybyszewo i Ogrody oraz przedstawienie ich pozostałym mieszkańcom. Drużyny nie tylko musiały się zaprezentować, ale wziąć udział w interesujących zawodach. Dzięki temu działaniu zwiększyła się świadomość mieszkańców i mieszkanek na temat form społecznego zaangażowania i bogatej oferty wolontariackiej.

– „Piknik PROZDROWOTNY” (Święciechowa) – młodzież w tej inicjatywie zadbała o to, by przypomnieć mieszkańcom gminy jak ważne jest zdrowie i bezpieczeństwo. Odbyły się zajęcia samoobrony, refleksu i orientacji. Były też zajęcia z jogi, marszu nordic walking oraz pikniku prozdrowotnego. Mieszkańcy skorzystać mogli z bezpłatnych pomiarów ciśnienia i poziomu glukozy we krwi. Przypomniane zostały zasady pierwszej pomocy, a dla osób aktywnie biorących w działaniach przygotowane zostały  zdrowe przekąski, sałatki i soki.

– „Spacer historyczny po Długiem Starem” (Długie Stare) – w inicjatywę młodzież zaangażowała sołtyskę, z którą zostały opracowane informacje historyczne i ciekawostki o Długich Starych. Opracowane zostały tabliczki, które umieszczone zostały na budynkach. Zorganizowany został czterokilometrowy spacer historyczny. Spacerowicze dowiedzieli się informacji na temat znajdujących się we wsi budynków takich jak np. dawny szpital, dawna szkoła, gorzelnia. Na zakończenie tego intensywnego spaceru uczestnicy spotkali się przy wspólnym ognisku, gdzie kontynuowali pogawędkę na temat historii wsi.

– „Rowerówka” (Nowa Wieś) – odbył się rajd rowerowy oraz gry i zabawy sportowe na świeżym powietrzu, zaś na zakończenie uczestnicy spotkali się przy wspólnym ognisku. Efektem inicjatywy były powstanie klubu młodzieżowego, którego tak bardzo wyczekiwała młodzieżowa lokalna społeczność. Dzięki wsparciu zakupione zostały m.in. gry planszowe, z których młodzież korzysta podczas lokalnych spotkań.

Wyzwania

Do procesu została zaproszona została młodzież, która nie posiadała doświadczenia w realizacji inicjatyw społecznych oraz włączania partnerów w lokalne działania. W kontekście realizacji projektu, osiągnięcia założonych wskaźników wymagało to sporego zaufania do osób młodych, aby część odpowiedzialności przy realizacji inicjatyw przesunąć właśnie na młodzieżowe liderki. Receptą powodzenia procesu było kompleksowe wsparcie i indywidualne podejście do każdej z inicjatyw.

 

Źródła

1. 1. https://m.facebook.com/profile.php/?id=100077597234005
   2.  

Autorem tekstu jest Mikołaj Kostaniak, przedstawiciel Fundacji Sztuka, który koordynuje projekty społeczne, w tym szczególnie przedsięwzięcia młodzieżowe w Gminie Święciechowa.

Tekst powstał w ramach projektu „Przestrzeń Praktyków Partycypacji” realizowanego z dotacji programu Aktywni Obywatele – Fundusz Krajowy finansowanego przez Islandię, Liechtenstein i Norwegię w ramach Funduszy EOG.