Barometr budżetu obywatelskiego. Edycja 2021

Z powodu pandemii COVID-19 wiele budżetów obywatelskich (BO) ucierpiało, teraz jednak ponownie zdobywają na popularności. Zapoznajcie się z drugą edycją Barometru budżetu obywatelskiego i zobaczcie, co wydarzyło się w tym temacie w Polsce w 2021 roku. W raporcie Instytutu Rozwoju Miast i Regionów przeczytacie m.in. o tym, że w ubiegłym roku BO zorganizowało ok. 42% polskich miast powyżej 5 tys. mieszkańców, przeznaczając na nie łącznie ponad 627,5 mln zł.

W publikacji znajdziecie informacje o :

• skali występowania BO w Polsce,
• przepisach regulujących organizację budżetów obywatelskich,
• harmonogramie związanym z przeprowadzeniem edycji,
• środkach przewidzianych na BO,
• przebiegu i wynikach całego mechanizmu.
• danych dotyczących wysokości budżetów obywatelskich w relacji do wydatków ogólnych gmin, a także o liczbie składanych projektów i ich weryfikacji,
• praktykach miast, które wykraczają poza typowe rozwiązania dotyczące budżetów obywatelskich.

Podobnie jak w poprzedniej edycji Barometru budżetu obywatelskiego można w nim znaleźć analizę zwycięskich projektów w BO pod względem planowanych działań i miejsc ich realizacji.

Raport w punktach

• W 2021 roku liczba budżetów obywatelskich w Polsce wzrosła w stosunku do roku poprzedniego. Miasta, które zrezygnowały ze stosowania tego mechanizmu z powodu niepewności i ograniczeń towarzyszących pandemii COVID-19, w 2021 roku do niego powróciły.

• BO zorganizowało blisko 42% miast powyżej 5 tys. mieszkańców. Tak jak w poprzednich latach – im większy ośrodek, tym większa szansa, że pojawił się w nim budżet obywatelski.

• Kwoty przewidziane na budżety obywatelskie cały czas stanowią niewielki odsetek wydatków samorządów. Miasta przeznaczały na BO średnio jedynie ok. 0,36% swoich ogólnych wydatków.

• W ramach wszystkich budżetów obywatelskich mieszkańcy i mieszkanki złożyli ponad 16,5 tys. projektów. Wybrano mniej więcej co piąty z nich. Zdecydowana większość zwycięskich zadań przewidywała realizację różnych działań pod gołym niebem, najczęściej na terenach zieleni i rekreacji, ulicach i obszarach administrowanych przez placówki edukacyjne. Projekty wybrane w głosowaniu najczęściej miały na celu utworzenie i modernizację infrastruktury służącej spędzaniu wolnego czasu oraz ułatwiającejporuszanie się po mieście.

• Podziały kwot na pule w ramach budżetu obywatelskiego wykraczają często poza ramy określone w Ustawie z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym. Widzimy potrzebę zmiany części obowiązujących przepisów i zwiększenia swobody samorządów w określaniu zasad budżetów obywatelskich.

Martela B., Janik L., Bubak G., 2022, Barometr budżetu obywatelskiego. Edycja 2021, Instytut Rozwoju Miast i Regionów, Warszawa–Kraków, s. 7

Prezentowane obserwacje opierają się na przeglądzie materiałów, w tym uchwał rad gminy oraz dokumentów tworzonych przez administrację lokalną, które zostały pozyskane w ramach szerokiej kwerendy z miejskich stron, biuletynów informacji publicznych, a także na wniosek o udostępnienie informacji publicznej. Materiały były analizowane z wykorzystaniem metod ilościowych i jakościowych.