Szkolny budżet partycypacyjny – narzędzie wspierające demokrację szkolną
Szkolne Budżety Obywatelskie – praktyczna edukacja obywatelska i codzienna demokracja.
Fundacja SocLab i Fundacja Pole Dialogu opracowały w 2025 r. raport podsumowujący badania prowadzone w ramach europejskiego projektu „School Participatory Budget – a tool to foster school democracy”.
Celem badań było sprawdzenie, jak często szkoły w Polsce wprowadzają Szkolne Budżety Obywatelskie (SBO), jakie stosują modele i czy mechanizm ten rzeczywiście wspiera kulturę demokratyczną w szkołach.
Raport pokazuje, że SBO działają dziś w około 2,3% szkół w Polsce. Choć to niewiele, potencjał do rozwoju jest duży. Szkoły wdrażają SBO na dwa sposoby – oddolnie (np. dzięki rodzicom lub NGO) i systemowo (np. z inicjatywy samorządów).
Autorki raportu traktują SBO jako narzędzie praktycznej edukacji obywatelskiej. To sposób, by uczniowie i uczennice mogli uczyć się demokracji przez działanie. Kluczową rolę odgrywają tu wartości takie jak sprawczość, równość, przejrzystość i uznanie. Od tego, jak szkoła je realizuje, zależy, czy SBO naprawdę rozwija postawy obywatelskie.
Raport pokazuje też bariery. Należą do nich biurokracja, słabo działające samorządy uczniowskie i trudności z połączeniem SBO z programem nauczania.
Na koniec raport zawiera konkretne rekomendacje. Dotyczą one szkół, samorządów, organizacji społecznych i decydentów. Autorzy i autorki podkreślają potrzebę:
– wzmocnienia głosu uczniów i uczennic,
– wsparcia nauczycieli i nauczycielek,
– zapewnienia finansowania dla SBO.
Sfinansowane ze środków UE. Wyrażone poglądy i opinie są jedynie opiniami autora_ki lub autorów_ek i niekoniecznie odzwierciedlają poglądy i opinie Unii Europejskiej lub Narodowej Agencji. Unia Europejska ani podmiot udzielający dotacji nie ponoszą za nie odpowiedzialności.
