Partycypacyjne innowacje – Dąbrowski Budżet Partycypacyjny 2.0

Nakierowanie na konsultacje, współpraca w miejsce rywalizacji, brak autorów poszczególnych projektów, a w konsekwencji – przemyślane, najbardziej potrzebne inwestycje w poszczególnych dzielnicach naszego miasta. Takie są główne założenia nowego modelu Dąbrowskiego Budżetu Partycypacyjnego, opracowanego w partycypacyjnym procesie z udziałem mieszkańców, radnych i urzędników. Projekt uchwały w tej sprawie stanie na posiedzeniu Rady Miejskiej już 8 lutego, a jeśli zostanie przyjęty, pierwsza edycja DBP 2.0 odbędzie się już w roku 2017.

Dokładnie 4 lata temu odbyła się premierowa prezentacja modelu Dąbrowskiego Budżetu Partycypacyjnego. Od tego czasu powstało 244 projektów, które wymyślili, pomogli opracować i wybrali mieszkańcy 35 dzielnic Dąbrowy Górniczej. Ich zaangażowanie, połączone z gigantyczną pracą urzędników, pozwoliło na realizację procedury, która jeszcze w roku 2012 r. wydawała się pomysłem abstrakcyjnym. Kolejna, piąta już edycja budżetu partycypacyjnego w Dąbrowie Górniczej będzie jeszcze bardziej rewolucyjna. Pomysłodawcy wyraźnie postawili na dialog i innowacje społeczne.

Poprzedni model budżetu partycypacyjnego powstał w wyniku wielu, często burzliwych, dyskusji grupy dąbrowskich społeczników, radnych i urzędników pod okiem ekspertów z Fundacji Pracownia Badań i Innowacji Społecznych STOCZNIA. W kolejnych latach DBP nieznacznie się zmieniał, na wniosek mieszkańców i pod wpływem propozycji wypracowanych podczas warsztatów ewaluacyjnych. W między czasie powstał miejski regulamin konsultacji społecznych, który pod okiem ekspertów z Instytutu Spraw Publicznych i STOCZNI, znakomicie uzupełnił procedurę, dając możliwość innego o niej myślenia.

Od samego początku Dąbrowski Budżet Partycypacyjny uważany był za modelowy, stając się przykładem dla wielu samorządów w Polsce, ale także w Gruzji i Ukrainie, gdzie zapraszano do dzielenia się doświadczeniami jego realizatorów. Jego wprowadzenie i kontynuacja przez kolejne lata przyczyniły się m.in. do nagrodzenia Dąbrowy Górniczej przez Prezydenta RP Nagrodą Obywatelską. Jak podkreślają dąbrowscy społecznicy i samorządowcy, najistotniejszą zasługą Dąbrowskiego Budżetu Partycypacyjnego było jednak to, że okazał się milowym krokiem w budowaniu w Dąbrowie Górniczej samorządu opartego o współdecydowanie i zaangażowanie obywatelskie. Po czterech edycjach uczestnicy procesu uznali wspólnie, że czas wykonać kolejny krok na tej drodze.

W ciągu czterech lat funkcjonowania DBP, oprócz wspomnianych wcześniej efektów pozytywnych, które trudno przecenić, ujawniły się zjawiska wymagające korekty. Przede wszystkim dotyczy to spotkań w trakcie zgłaszania kolejnych projektów, które były prezentacjami, nierzadko swoistym „konkursem piękności”, a mogłyby być  poważnymi dyskusjami nad wspólnym projektowaniem dzielnicy przez mieszkańców. Mankamentami DBP okazały się także zbyt krótki czas, jaki poświęcano na dialog z mieszkańcami oraz brak możliwości ingerencji w poszczególne przedsięwzięcia w trakcie ich realizacji.

W odpowiedzi na te doświadczenia, 7 września 2016 roku Zbigniew Podraza, Prezydent Dąbrowy Górniczej, powołał zespół ds. wypracowania nowego modelu budżetu partycypacyjnego, który nazwano roboczo „DBP 2.0.”. W zespole tym, wyłonionym przez Dąbrowską Radę Działalności Pożytku Publicznego, znalazło się 15 mieszkańców miasta, którzy w sposób znaczący angażowali się w dotychczasowe edycje procesu. Liderzy zmian zostali dobrani w taki sposób, aby pochodzili z różnych grup wiekowych i różnych dzielnic. Wspólnie z pracownikami Wydziału Organizacji Pozarządowych i Aktywności Obywatelskiej, w cyklu 6 sobotnich spotkań w Centrum Aktywności Obywatelskiej, wypracowali oni nowy model procedury budżetu partycypacyjnego dla Dąbrowy . Warto zaznaczyć, iż była to grupa wyjątkowa i bardzo zaangażowana, prawie co sobotę spotykająca się w pełnym składzie.

Nowy model jest bardzo innowacyjny, jeśli chodzi o elementy składowe procedury budżetu partycypacyjnego znane dotychczas z polskiego podwórka. Przede wszystkim zrywa z dotychczasowymi praktykami stosowanymi w Dąbrowie i innych polskich miastach, stawiając – w miejsce plebiscytu – na jakość dialogu urzędu z mieszkańcami i co najważniejsze – na pogłębiony dialog samych mieszkańców w poszczególnych dzielnicach Dąbrowy Górniczej.

Siłą DBP 2.0 ma być zastąpienie dyskusji nad jednostkowymi projektami dyskusją na temat potrzeb całej dzielnicy. Pomogą w tym specjalnie wyszkoleni animatorzy, których zadaniem będzie prowadzenie cyklicznych spotkań z mieszkańcami w każdej z 35 dzielnic miasta. Spotkania te zaplanowano w ten sposób, by zaczynając od mapowania i zdiagnozowania potrzeb dzielnicy, przez zbieranie pomysłów na projekty, w formie dyskusji i warsztatów wyłonić priorytety dla dzielnicy, a na końcu, wspólnie z mieszkańcami i przy pomocy urzędników wypracowywać konkretne projekty do realizacji.

Tym, co nowy model ma najbardziej różnić od „starszego brata”, jest zasadnicza rezygnacja z głosowania na rzecz osiągnięcia kompromisu przez uczestników spotkań konsultacyjnych. Zakłada się, że głosowania odbędą się tylko w tych dzielnicach, w których nie uda się wybrać projektu lub kilku projektów akceptowanych przez wszystkich uczestników konsultacji. Nie planuje się natomiast zmian w podziale miasta na dzielnice: nie zmienią się granice poszczególnych dzielnic oraz kwoty przeznaczone na zadania wyznaczone w ramach procedury. Planowany harmonogram nowej odsłony DBP można znaleźć pod niniejszym tekstem.

Z końcem stycznia zakończyły się konsultacje społeczne projektu uchwały, która została stworzona na bazie wypracowanych założeń do modelu. Konsultacje rozpoczęły się zaraz po Nowym Roku i poza standardem zgłaszania uwag, odbyły się w ich ramach dwa publiczne spotkania informacyjne.  Projekt został wcześniej poddany dyskusji z pracownikami Urzędu Miejskiego zajmującymi się w wydziałach bezpośrednio procedurą DBP oraz z działaczami Dąbrowskiego Forum Organizacji Pozarządowych. Pozytywnie zaopiniowała go już Rada Działalności Pożytku Publicznego Miast Dąbrowa Górnicza, a wypowiedzą na jego temat jeszcze oficjalnie Dąbrowska Rada Seniorów i komisje Rady Miejskiej. Prezydent Miasta przedstawi projekt uchwały Radzie Miejskiej już 8 lutego br.

Co dalej z dąbrowskim DBP 2.0, można śledzić na stronach www.twojadabrowa.pl  oraz profilu FB https://www.facebook.com/DabrowskiBudzetPartycypacyjny/

 Tekst przesłany przez Wydział Organizacji Pozarządowych i Aktywności Obywatelskiej Urzędu Miejskiego w Dąbrowie Górniczej