Wydział Partycypacji wzmacnia kompetencje organizacji

Czym jest Wydział Partycypacji?

Wydział Partycypacji jest dwuetapowym programem realizowanym przez Fundację Stocznia skierowanym do organizacji pozarządowych, działających w obszarze partycypacji obywatelskiej, mającym na celu podniesienie ich kompetencji merytorycznych i funkcjonalnych (szczególnie w kontekście ich geograficznego obszaru działania). Partycypację obywatelską rozumiemy jako:

branie aktywnego udziału obywateli i obywatelek w podejmowaniu decyzji w sprawach, które ich dotyczą i mają wpływ na ich życie jako społeczności.

Ta definicja wyrasta z praktyki prowadzenia partycypacyjnych działań przez Fundację (opisujemy ją na prowadzonej przez nas stronie). Program Wydział Partycypacji realizujemy, dostrzegając również bezpośredni związek między wartościami UE: praworządnością, demokracją, prawami człowieka czy równością a partycypacją obywatelską, która strukturalnie urzeczywistnia je w relacji z obywatelami i obywatelkami.

 

Kurczące się przestrzenie demokratyczne (ang. shrinking democratic spaces) zostały nazwane poważnym zagrożeniem dla europejskiej demokracji przez The Transatlantic Foundation – koordynatora programu. Wydział Partycypacji odpowiada na to ryzyko, wspierając organizacje pozarządowe, aby te działały skuteczniej i szerzej, tj. wspiera je w rozwijaniu swoich działań partycypacyjnych, nie ograniczając się do miejsca siedziby organizacji. Innym programem Fundacji Stocznia o podobnych wartościach, choć nieco innej grupie docelowej, są Debiuty w Partycypacji (skierowane do organizacji stawiających swe pierwsze kroki w świecie partycypacji obywatelskiej). W ostatnich latach Stocznia organizowała również Regionalne Fora Praktyków Partycypacji przeznaczone dla praktyków i praktyczek partycypacji, działających na terenie danego województwa/regionu. Cechami, które łączą wszystkie z wymienionych projektów jest wiara w to, że społeczność praktyków i praktyczek partycypacji (rozumianych jako osoby pracujące w organizacjach pozarządowych, urzędach i instytucjach, zajmujących się partycypacją obywatelską), która utrzymuje ze sobą bliskie relacje, wymienia się wiedzą i doświadczeniami i uczy się od siebie nawzajem, stale podnosi przez to własne kompetencje oraz geograficznie rozszerza obszar swoich działań tym samym bardziej efektywnie broni i rozwija demokratyczne przestrzenie. 

 

Z jakich etapów składa się Wydział Partycypacji?

Stocznia prowadzi obecnie drugą edycję Wydziału Partycypacji, wykorzystując format sprawdzony podczas pierwszej edycji. W pierwszym etapie zakwalifikowane organizacje (w przypadku pierwszej edycji: 14, drugiej: 16) biorą udział w serii trzech zjazdów, których celem jest wzmocnienie różnych aspektów ich funkcjonowania (capacity building). Ich program składa się z warsztatów, szkoleń, indywidualnych konsultacji z ekspertami i ekspertkami oraz aktywności sieciujących prowadzonych w 5 głównych obszarach tematycznych: 

1. finanse organizacji i pozyskiwanie funduszy, 
2. zarządzanie organizacją i projektami partycypacyjnymi, 
3. komunikacja wewnętrzna i zewnętrzna, 
4. rzecznictwo i współpraca z instytucjami publicznymi, 
5. wdrażanie wartości europejskich w działaniach partycypacyjnych. 

Uczestnicy i uczestniczki Wydziału Partycypacji różnią się między sobą poziomem doświadczenia, tym, jak długo i gdzie działają (są z całej Polski, z dużych i małych miast oraz miasteczek) oraz tym, jakiemu konkretnie tematowi się poświęcają, ale łączą je mocne CV w zakresie działań partycypacyjnych. Na przestrzeni dwóch edycji Wydziału Partycypacji swoją działalność doskonaliło 30 organizacji z 13 województw, których zakres tematyczny pracy wahał się od rozwijania obszarów wiejskich i organizacji wolontariatu dla osób młodych, przez wspieranie miejskiego aktywizmu oraz prowadzenie badań społecznych, aż po realizowanie kampanii społecznych. 

Więcej o procesie szkoleniowym oraz wizji organizatorów i organizatorek Wydziału na pracę z zakwalifikowanymi organizacjami przeczytasz wkrótce. 

 

Na drugim etapie Wydziału Partycypacji organizacje miały możliwość aplikowania o grant do wysokości 11 000 zł. Przyznane granty umożliwiły realizację działań, które w namacalny i jasno zdefiniowany sposób miały instytucjonalnie wzmocnić obszar ich działalności poświęconej partycypacji obywatelskiej. Kluczowym elementem Wydziału Partycypacji była implementacja zdobytej wiedzy i przekucie jej w konkretny projekt – Uczestnicy i Uczestniczki mieli zatem możliwość nie tylko wysłuchać wystąpień ekspertów i ekspertek podczas zjazdów w I części programu, lecz również zastosować ich rady w praktyce. Projekty organizowane w ramach przekazanych organizacjom mikrograntów należały do jednej z trzech kategorii: działanie skierowane do wnętrza organizacji podnoszące jej kompetencje, zorganizowanie szkoleń/warsztatów w podobnym zakresie dla innych bądź przygotowanie i realizacja działania o charakterze partycypacyjnym. Przebieg, formułę oraz cele mikrograntowych projektów organizacje uczestniczące w Wydziale konsultowały z ekspertami i ekspertkami podczas zjazdów. Bardziej szczegółowo o założeniach mikrograntu oraz o możliwych w jego ramach działaniach można przeczytać tutaj. 

Na co organizacje przeznaczały mikrogranty? 

Dalsza część tekstu stanowi zestawienie celów i motywacji trzech wybranych organizacji biorących udział w pierwszej edycji Wydziału wraz z projektami, które realizowały w ramach przyznanego mikrograntu. Warto zwrócić uwagę na różnorodność wybranych działań oraz sytuacji wyjściowych każdej z organizacji. Wszystkie granty przyznane organizacjom przeznaczone były na wzmocnienie instytucjonalne organizacji, w obszarze partycypacji obywatelskiej, odpowiadając na ich konkretne potrzeby i zdefiniowane przez nich obszary do poprawy. Poniżej przedstawiamy kilka konkretnych przykładów ich wykorzystania.

 

Katowickie Stowarzyszenie Aktywności Obywatelskiej ,,Bona Fides” od 20 lat wspiera grupy mieszkańców i lokalnych aktywistów na różne sposoby, uczy samorządowców jak prowadzić otwarty i skuteczny dialog z mieszkańcami oraz otwiera młodych ludzi na wolontariat. Bona Fides ma za sobą dziesiątki różnego rodzaju projektów (w tym: koordynację programu ,,Masz Głos” w trzech województwach czy organizację konsultacji w kilkunastu miastach), lecz te najczęściej organizowane były bezpłatnie; dołączając do Wydziału, organizacja miała nadzieję na wzmocnienie swoich kompetencji w zakresie sprzedaży usług z obszaru partycypacji obywatelskiej dla instytucji administracji samorządowej. W ramach Wydziału organizacja pracowała nad dywersyfikacją swoich źródeł finansowania, sposobów na ich otrzymywanie oraz dobrymi praktykami z zakresu pozyskiwania funduszy. 

Zarząd Bona Fides jasno zdefiniował zakres kompetencji, który chciałby wzmocnić, zaproponował działanie oparte na spotkaniach z ekspertami i ekspertkami z różnych branż oraz na rozwinięciu nowych, z perspektywy zespołu, umiejętności. Organizacja stworzyła oferty sprofilowane pod różne grupy odbiorców, a także dostosowała stronę internetową organizacji, tak aby jej oferta była na niej bardziej dostępna i widoczna. Projekt zakładał zwiększenie potencjału stowarzyszenia, jak i jego atrakcyjności w obszarze promocji i zasięgu. Nowoprzygotowana oferta pozwoli też Stowarzyszeniu na lepsze dotarcie do tych jednostek samorządu terytorialnego, które dotychczas pozostawały poza ich zasięgiem, co w konsekwencji doprowadzi do potencjalnie bardziej rozwiniętej działalności w regionie. 

 

Misją Stowarzyszenia ,,Centrum Rozwoju Inicjatyw Społecznych CRIS” z Rybnika jest budowanie kapitału społecznego poprzez wspieranie rozwoju III sektora i grup nieformalnych poprzez aktywizację społeczną i obywatelską. Organizacja ma wieloletnie doświadczenie w realizacji projektów z zakresu partycypacji obywatelskiej (niedawno był to projekt: „W cieniu Szarloty – jak wydobyć potencjał miasta Rydułtowy” – Szarlota LAB, na który składały się konsultacje społeczne, spotkania z mieszkańcami, czy konkurs na inicjatywę obywatelską). Za cel projektu realizowanego w ramach mikrograntu organizacja postawiła sobie rozwój zawodowy kadry i zwiększenie rozpoznawalności w regionie. CRIS zaproponowało cykliczne wydarzenie edukacyjne w formie konferencji, które stanowiłoby przestrzeń pod wymianę doświadczeń i wiedzy organizacji działających w zakresie partycypacji obywatelskiej w regionie. Oprócz dotarcia do innych organizacji pozarządowych, stowarzyszenie przewidywało nawiązanie bliższego kontaktu z przedstawicielami i przedstawicielkami samorządu terytorialnego, podnosząc tym samym swoją rozpoznawalność. 

Konferencja pt. Ludzie, miejsca, pieniądze – różne oblicza partycypacji? została zorganizowana w maju 2024 roku, w 22. rocznicę powstania stowarzyszenia i zgromadziła przedstawicieli i przedstawicielki różnych poziomów jednostek samorządu terytorialnego, organizacji pozarządowych oraz dyrektorów OPS-ów. Jej program składał się z wystąpień eksperckich, aktywności sieciujących oraz prezentacji organizacji działających w obszarze partycypacji obywatelskiej regionie. Wzmocnienie wizerunku stowarzyszenia jest niewątpliwe – niedługo po zakończeniu konferencji CRIS zostało zaproszone na spotkanie z zastępcą prezydenta Miasta Rybnik oraz poproszone o pomoc w organizacji wizyty studyjnej we Wrocławiu, a także na życzenie uczestników i uczestniczek konferencji – do krakowskiego Miejsca Aktywności Mieszkańców. Dzięki wiedzy pozyskanej w trakcie Wydziału Partycypacji organizacja podjęła nowe dla siebie decyzje programowe i merytoryczne oraz wyłoniła nowe kierunki rozwoju dla swojego zespołu: wzmocnienie umiejętności komunikacyjnych w stosunku do przedstawicieli i przedstawicielek władz samorządowych oraz docieranie z ofertą procesów partycypacyjnych do osób nowych odbiorców. Obecnie planuje stworzenie i rozwoju think tanku obywatelskiego.

 

Fundacja Wspomagania Wsi to jedna z najdłużej działających niezależnych organizacji pozarządowych w Polsce. Od niemal 40 lat wspiera lokalne organizacje wiejskie, pomagając im skuteczniej działać na rzecz społeczności oraz aktywnie uczestniczyć w życiu wspólnot samorządowych. Fundacja koncentruje się m.in. na budowaniu kompetencji liderów lokalnych, wzmacnianiu społeczeństwa obywatelskiego, edukacji oraz reagowaniu na wyzwania, z którymi mierzą się mieszkańcy wsi. Kluczowym elementem jej działań jest wspieranie samoorganizacji lokalnych wspólnot i partycypacyjne podejście do rozwiązywania problemów. Przez lata Fundacja wsparła kilkadziesiąt samorządów w planowaniu przestrzennym z udziałem społeczności.

W ramach “Wydziału Partycypacji” Fundacja postawiła sobie za cel wzmocnienie wewnętrznej komunikacji oraz zwiększenie synergii działań prowadzonych przez organizację. Dostrzegła również potrzebę lepszej wymiany wieloletnich doświadczeń między pracownikami. Kolejnym priorytetem jest wzmocnienie elastyczności Fundacji i zdolności szybkiego reagowania na pojawiające się potrzeby, a także współpraca z innymi organizacjami. Rozwój tych kompetencji ma pomóc Fundacji skuteczniej działać w dynamicznie zmieniających się warunkach funkcjonowania trzeciego sektora w Polsce.

Projekt ,,Łączymy biurka do wspólnych działań” zakładał przeprowadzenie dwudniowych warsztatów dla całego zespołu Fundacji, które obejmowały dyskusję o zasadach i metodach pracy, analizę potrzeb zespołu, wizję rozwoju wsi oraz wyobrażenie sobie nowej struktury organizacyjnej. Warsztaty stały się okazją do głębszej integracji zespołu oraz pozwoliły na lepsze zrozumienie indywidualnych potrzeb i wyzwań stojących przed członkami organizacji. W trakcie warsztatów uczestnicy i uczestniczki opracowali listę 14 konkretnych celów i drogi do ich osiągnięcia w obszarach takich jak m.in.: reakcja na wyzwania współczesności, metody partycypacyjne czy otwartość na zmiany.

 

O pozostałych 11 projektach, ich założeniach, celach, realizacji, efektach i dobrych praktykach z nich wynikających będziemy jeszcze w przyszłości pisać, a tymczasem zachęcamy do zapoznania się z listą projektów z pierwszego i drugiego naboru do mikrograntów.

„Wydział partycypacji” jest częścią programu PROTEUS koordynowanego przez Transatlantic Foundation. Program dofinansowany ze środków UE. Wyrażone poglądy i opinie są jedynie opiniami autora lub autorów i niekoniecznie odzwierciedlają poglądy i opinie Unii Europejskiej lub Europejskiej Agencji Wykonawczej ds. Edukacji i Kultury (EACEA). Unia Europejska ani EACEA nie ponoszą za nie odpowiedzialności.

 

wróć do aktualności