15 i 16 maja partycypacja miała swoją polską stolicę w Łodzi. To właśnie tam spotkało się ponad 320 osób, które na co dzień dbają o to, żeby mieszkańcy i mieszkanki mogli decydować o wspólnych sprawach. Zjechały do Łodzi z całej Polski: od Szczecina po Krosno, od Radkowa po Bartoszyce. I jak zwykle — ani na chwilę nie zabrakło im tematów do rozmów!
W przestrzeniach Łódzkiego Stadionu Miejskiego i areny siatkarskiej godzinami rozmawiano o tym, jak włączać mieszkanki i mieszkańców we wspólne podejmowanie decyzji o sprawach publicznych, jak zachęcać do angażowania się i jak radzić sobie z wyzwaniami, których na partycypacyjnych ścieżkach nie brakuje.
Była to już 12. edycja Forum, ale liczba chętnych do wzięcia udziału w tym wydarzeniu nie maleje. Obok osób z większych miast, gdzie partycypacja stała się już pewnym standardem działań lokalnych władz i administracji, w gronie uczestniczących w Forum pojawiają się też fani i fanki tego podejścia z mniejszych ośrodków – w tym roku m.in. z Pątnowa w województwie łódzkim czy Skitławek w województwie warmińsko-mazurskim.
O czym rozmawiano na tegorocznym Forum?
Na program 12. Forum złożyło się 50 sesji tematycznych w różnych formatach – dyskusji panelowych, warsztatów i spotkań śniadaniowych. Dotyczyły one różnorodnych zagadnień: od “filozoficznych” wyzwań związanych z partycypacją (np. sesja Wymyślanie nowych przyszłości z udziałem Edwina Bendyka z Fundacji Batorego i Kuby Wygnańskiego ze Stoczni), przez praktyczne wyzwania różnego typu procesów partycypacyjnych (np. sesja Konsultacje w strefie konfliktu prowadzona przez Magdę Widuch i Kubę Żywca z Centrum Doradztwa Strategicznego), aż po szczegółowe analizy zastosowania konkretnych narzędzi partycypacyjnych (np. sesja Na rady? Narady! Narady obywatelskie jako nowe narzędzie partycypacji, ale czy skuteczne? prowadzona przez Krzysztofa Zientala z Urzędu Miejskiego Wrocławia).
Tematy forumowych sesji czasami powtarzają się w programach kolejnych edycji, ale prowadzone podczas nich rozmowy uwzględniają nowe wątki i coraz bogatsze doświadczenia z realizacji w Polsce działań partycypacyjnych.
– Zmieniają się nieco akcenty: tematy, wokół których odbywają się procesy partycypacyjne, narzędzia, które są “na tapecie”, ale też kąty, pod którymi na nie patrzymy po latach stosowania. Wciąż mocno trzymają się wątki klimatyczno-przyrodnicze. Znamienne, że w tym roku pojawili się na Forum np. przedstawiciele i przedstawicielki Lasów Państwowych. Ale z kolei o panelach obywatelskich rozmawialiśmy w tym roku mniej i przede wszystkim nie o tym, po co i jak je robić, ale jak wdrażane są ich rekomendacje i co tak naprawdę z nich wynika – mówi Ewa Stokłuska z Fundacji Stocznia, koordynatorka tegorocznego Forum.
Wśród tematycznych “nowości” pojawiły się m.in. sesje o konsultacjach wokół nowego typu dokumentu strategicznego w gminach – Planu Ogólnego (sesja Plan Ogólny Gminy – jak go skonsultować? prowadzona przez Roberta Buciaka z Ministerstwa Rozwoju i Technologii), powstających w kolejnych miastach Urban Labach (sesja Urban Laby – jak działają i czy zajmują się partycypacją? prowadzona przez Agnieszkę Dudę-Jastrzębską z Urban Labu Lublin) czy przestrzeni dla zaangażowania organizacji społecznych i uruchamiania działań partycypacyjnych wokół tematu budowania systemu ochrony ludności i obrony cywilnej (sesja NGO w systemie ochrony ludności i obrony cywilnej – (nie)oczywiste miejsce dla partycypacji obywatelskiej prowadzona przez Pawła Florka z Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji). Powróciły m.in. sesje dotyczące działań w sytuacjach konfliktu społecznego, pracy z młodzieżą czy jednostek pomocniczych. Nie mogło też oczywiście zabraknąć sesji o budżecie obywatelskim – choć narzędzie to osiągnęło już status ustawowego standardu w miastach powiatowych, okazuje się że wciąż wzbudza emocje i dostarcza tematów do dyskusji i wymiany doświadczeń.
W przeciwieństwie do zeszłego roku, na tegorocznym Forum mniej miejsca poświęcono partycypacji na szczeblu centralnym: wprost takim procesom poświęcona była jedynie sesja O uspołecznianiu procesów stanowienia prawa – w perspektywie uspołeczniania reformy edukacji oraz sesja śniadaniowa Pierwszy Ogólnopolski Panel Obywatelski Dzieci i Młodzieży – case study i lekcje na przyszłość, podczas której przedstawiciele Fundacji Pole Dialogu i Ministerstwa Cyfryzacji opowiedzieli o doświadczeniach z realizacji tego procesu. W kuluarowych rozmowach nadzieja na wprowadzenie narzędzi partycypacji na szerszą skalę do polityk publicznych na szczeblu centralnym wciąż przewijała się w rozmowach, ale słychać było również pewne rozczarowanie tym, że zmiany na tym polu w ciągu ostatniego roku (od dyskusji z udziałem przedstawicieli administracji rządowej i Sejmu otwierającej 11. Forum w Krakowie) nie nabrały póki co zapowiadanego tempa.
Rozmawiano za to dużo o pomysłach na systemowe działania, które długofalowo mogłyby sprzyjać budowaniu kompetencji do partycypacji, np. poprzez edukację dla dialogu (sesja Edukacja dla dialogu prowadzona przez Monikę Auch-Szkodę i Magdę Pachulską z Fundacji PZU) czy możliwość wspierania przez praktyków i praktyczki partycypacji realizacji zajęć z edukacji obywatelskiej, która od września zagości w szkołach ponadpodstawowych, tak by realnie przyczyniały się one do wzrostu partycypacji osób młodych (sesja Czy nowy przedmiot edukacja obywatelska zadziała i przyczyni się do wzrostu partycypacji młodzieży? prowadzona przez Karolinę Dudek-Rączka z Urzędu m.st. Warszawy i Olgę Napiontek z Fundacji Civis Polonus).
Dobrze było spotkać się w Łodzi. A gdzie za rok?
Tegorocznym partnerem-współgospodarzem Forum Praktyków Partycypacji był Urząd Miasta Łodzi. W ciągu obu dni w przestrzeniach Stadionu Łódzkiego Klubu Sportowego oraz Sport Areny, które gościły uczestników i uczestniczki FPP, można było spotkać m.in. liczną ekipę z Biura Aktywności Miejskiej, które jest główną komórką łódzkiego magistratu odpowiadającą za działania partycypacyjne. To dzięki ich pomysłowości i zaangażowaniu osoby uczestniczące w Forum mogły zakończyć pierwszy dzień spacerami po pięciu trasach związanych z historią miasta i łódzkimi doświadczeniami związanymi z partycypacją, rewitalizacją i zaangażowaniem mieszkańców i mieszkanek. A na koniec również porywalizować z łódzko-partycypacyjnym pub-quizie.
Choć nie wiemy, co przyniesie kolejny rok, mamy nadzieję, że w kalendarzu na 2026 nie zabraknie kolejnego Forum – tym razem byłaby to już 13. edycja wydarzenia. Póki co ekipa Stoczni pracuje jeszcze nad rozliczeniem i domknięciem spraw organizacyjnych związanych z tegorocznym wydarzeniem, ale podczas sesji zamykającej nie zabrakło ogłoszenia, że miasta i miasteczka zainteresowane ugoszczeniem kolejnego Forum mogą już zacząć o tym myśleć i zgłaszać się do Stoczni! Gdziekolwiek odbędzie się kolejna edycja FPP, wierzymy że wiosna 2026 znów upłynie pod znakiem partycypacji.
Zobacz galerię zdjęć Wojtka Radwańskiego z 12. Forum Praktyków Partycypacji.
Przeczytaj artykuł Agnieszki Jędrzejczyk w OKO.Press inspirowany jedną z sesji tegorocznego Forum Praktyków Partycypacji – O sadzeniu róż w Łodzi – na 35. rocznicę powstania samorządu.
12. Forum Praktyków Partycypacji było realizowane przez Fundację Stocznia w partnerstwie z Urzędem Miasta Łodzi.
Partnerem 12. Forum była Fundacja PZU.
Partnerami-kontrybutorami tegorocznej edycji były następujące organizacje i instytucje: Biuro Inicjatyw Społecznych, Stowarzyszenie Aktywności Obywatelskiej Bona Fides, Bydgoski Ruch Miejski, Centrum OPUS, Fundacja Civis Polonus, Fundacja Inicjatyw Społeczno-Ekonomicznych, Lubelska Grupa Badawcza, Fundacja Pole Dialogu, Pracownia Zrównoważonego Rozwoju, Fundacja na Rzecz Studiów Europejskich, Fundacja Soclab, Stowarzyszenie Społecznie Zaangażowani, Fundacja Think Tank Miasto i Fundacja Wspomagania Wsi, a także urzędy miejskie: Dąbrowy Górniczej, Gdańska, Lublina, Łodzi, Warszawy i Wrocławia.
12. edycja Forum Praktyków Partycypacji była częścią Programu „Wydział Partycypacji” i była dofinansowana ze środków UE. Wyrażone poglądy i opinie są jedynie opiniami autora lub autorów i niekoniecznie odzwierciedlają poglądy i opinie Unii Europejskiej lub Europejskiej Agencji Wykonawczej ds. Edukacji i Kultury (EACEA). Unia Europejska ani EACEA nie ponoszą za nie odpowiedzialności.
