Młodzi mają głos

Chcemy pokazać ludziom, że mogą zmieniać rzeczywistość, muszą tylko wiedzieć jak – mówią mieszkańcy wsi i małych miast, którzy włączyli się w projekt „Debiuty w partycypacji”. Swoje niewielkie społeczności zaangażowali do ratowania zasobów wody, wprowadzenia budżetu obywatelskiego czy stworzenia miejsca dla młodych do rozwijania pasji. Zachęcamy do poznania drugiej historii z przeprowadzonych działań.

Młodzi mają głos

Magda i Karol Gwiżdż poznali się, bo na studiach nie mogli usiedzieć w miejscu. Oboje zaangażowali się w wolontariat. – Włączyliśmy się do wolontariatu studenckiego Projektor, w którym prowadziliśmy zajęcia dla dzieci z małych miejscowości. Tematyka zależała od nas: matematyka, kryminalistyka, pokazy doświadczeń chemicznych, fizyka, sport. Wszystko w formie zabawy. Korzystały nie tylko dzieci, ale i my: zwiedziliśmy prawie całą Polskę, bo w wakacje i ferie jeździliśmy do różnych szkół, rozwinęliśmy wrażliwość społeczną, no i znaleźliśmy partnera na życie – śmieje się Magda Gwiżdż, dziś prezeska Fundacji AS KIER, która w podkarpackiej wsi Wyżne zajmuje się edukacją nieformalną młodzieży. Bo mimo że Magda i Karol skończyli już studia i pracują zawodowo, wciąż znajdują czas na aktywność społeczną. – Od niedawna działamy pod własnym szyldem – chwali się Magda.

A skoro pracują z młodzieżą, to korzystają z każdej okazji, by dowiedzieć się, czego młodzi potrzebują do rozwoju osobistego oraz jak zachęcić ich do zaangażowania się w wolontariat. – Dlatego zgłosiliśmy się do projektu „Debiuty w partycypacji”. Idea partycypacji społecznej, obywatelskiej od dawna jest nam bliska. Wymyśliliśmy działanie, które miało dać nam odpowiedź na pytania, jak młodzi ludzie chcą spędzać czas wolny, jaką mają wizję samych siebie, jak zachęcić ich do działania na rzecz społeczności lokalnej – mówi Karol Gwiżdż.

Nie tylko szkolna świetlica

Te pytania członkowie Fundacji AS KIER zadali uczniom Zespołu Szkół Technicznych w Strzyżowie oraz Zespołu Szkół w Czudcu w województwie podkarpackim. Opracowali ankiety, których treść konsultowali z młodzieżą z samorządu uczniowskiego, szkolnych kół wolontariatu oraz z nauczycielami. W obu placówkach przygotowali stoiska, przy których młodzi wypełniali ankiety. – A potem razem z chętnymi do współpracy młodymi ludźmi usiedliśmy do analizy zebranego materiału. W czasie warsztatów dyskutowaliśmy, pracowaliśmy w grupach, robiliśmy symulacje, przygotowaliśmy prezentację z wynikami. Wszystko po to, by wypracować rekomendacje, które na koniec warsztatów wspólnie zaprezentowaliśmy decydentom, m.in. przedstawicielom lokalnych samorządów, szkół czy domów kultury. Młodzież miała więc okazję porozmawiać ze starostą, burmistrzem, przedstawić swoje pomysły. Rekomendacje znalazły się również w raporcie podsumowującym nasze działania – mówi Magda Gwiżdż.

Z przeprowadzonych ankiet wynikło, że młodzież ze Strzyżowa i okolic najbardziej potrzebuje miejsca do wspólnego spędzania czasu wolnego. – Takiego, w którym mogliby rozwijać swoje pasje lub chociażby poczekać na autobus po szkole, bo wiele osób dojeżdża z mniejszych miejscowości. Mógłby tam stać np. stół do ping-ponga czy do gier planszowych. Ktoś mógłby powiedzieć: przecież są szkolne świetlice. Ale chodzi o to, żeby to było miejsce osobne, niekojarzące się z czasem w szkole, w którym opiekę sprawowałby nie nauczyciel, ale ktoś niewiele starszy od nich, kto gwarantowałby im swobodę i budził zaufanie, umożliwił relację partnerską. Doskonale rozumiemy tę potrzebę – mówi Magda Gwiżdż. Młodzież zgłosiła też inne pomysły: organizację gry terenowej w najbliższej okolicy, np. zabawy w chowanego dla setki osób oraz festiwalu dla młodzieży. – Uczniowie nazwali go “młodzieżaliami”, bo miałby to być odpowiednik studenckich juwenaliów. Ten pomysł bardzo spodobał się lokalnym władzom. I choć projekt nie zakładał realizacji zebranych pomysłów, liczymy, że nasze rekomendacje przyczynią się do wprowadzenia ich w życie – dodaje Magda Gwiżdż.

Świadoma młodzież to świadomi dorośli

Fundacja AS KIER zapytała w ankietach również o ideę wolontariatu. Okazało się, że wielu młodych ludzi nie wie do końca, czym on jest. – Definiowali wolontariat zwykle jako jednorazowe akcje, np. zbiórki pieniędzy czy przedmiotów. Zależy nam, by wypromować ideę wolontariatu jako długofalowych działań, które przynoszą korzyści nie tylko wspieranym, ale również wspierającym, chociażby w postaci rozwoju osobistego, wzbogacenia swoich kompetencji. Wielu młodych włącza się w zbiórki Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy czy Szlachetnej Paczki, ale niewielu decyduje się na stałe działania wolontariackie. W tym obszarze jest jeszcze sporo do zrobienia, ale mamy nadzieję, że zachęcimy młodzież do takiej aktywności – mówi Karol Gwiżdż.

Magda i Karol najbardziej cieszą się jednak, że dzięki „Debiutom w partycypacji” dali młodym głos. Magda Gwiżdż: – Wiele osób ma podejście: młodzi ludzie nie mają wiedzy, doświadczenia, to co oni mogą wiedzieć, po co mają się wypowiadać? Jak dorosną, to powalczą o swoje zdanie. My chcemy dać im tę możliwość już teraz. Młodzi mają mnóstwo ciekawych pomysłów, wniosków, przemyśleń, tylko trzeba stworzyć im przestrzeń do ich wypowiedzenia, odpowiednio nimi pokierować, dać poczucie sprawczości. Sporo są w stanie sami zrealizować, jeśli tylko odpowiednio się zorganizują. A skorzystamy wszyscy, bo świadoma młodzież to świadomi dorośli, którzy nie są bierni, ale współtworzą społeczeństwo obywatelskie.

Autorka tekstu: Martyna Śmigiel

Foto: Wojtek Radwański

***

Program “Debiuty w partycypacji” realizowany jest wspólnie przez ekspertów i ekspertki reprezentujących organizacje działające w obszarze partycypacji: Fundację SocLab, Fundację Pole Dialogu, Pracownię Zrównoważonego Rozwoju, Lubelską Grupa Badawczą, Wolskie Centrum Kultury i Fundację Stocznia, które połączyło Forum Praktyków Partycypacji.